Karkas yapıların uygulama projelerinin önemli bir bölümünü betonarme projesi oluşturur. Betonarme projesi ile yapının betonarme elemanlarının boyutlandırılması yapılır ve çelik donatı şekli gösterilir.
Ortak bir direnç elde ederek beton ve betonarme çeliğinin birleştirilmesiyle meydana getirilen yapı elemanlarına betonarme adı verilir. Betonarme yapı elemanlarında beton, basınç gerilmelerini; çelikler ise çekme gerilmelerini karşılamak üzere kullanılırlar. Böylece her iki malzeme birlikte çalışarak gerekli mukavemet sağlanmış olur.
Beton ve çeliğin müşterek kullanılabilmesini sağlayan ortak ve tamamlayıcı özellikleri vardır. Bunlar:
- Beton, çeliğe sıkıca yapışır.
- Beton, çeliği yeteri kalınlıkta sardığından çeliğin hava ile temasını keserek paslanmasını önler.
- Isı değişimlerinde beton ile içindeki çeliğin uzama ve kısalma katsayısı birbirine yakındır.
Yazıdaki Başlıklar
Betonun Sınıflandırılması
Betonlar, dozajlarına ve mukavemetlerine göre olmak üzere iki şekilde sınıflandırılırlar.
Dozaja göre sınıflandırmada esas, beton dökümü esnasındaki çimento miktarıdır. 150 dozlu beton, 200 dozlu beton, 300 dozlu beton şeklinde isimlendirilir. Beton mukavemeti için dozaj ölçüsü oldukça tahmini bir değer olduğu için kullanılmamasında yarar vardır; çünkü çimento miktarı, beton mukavemetine etki eden faktörlerden sadece birisidir.
TS 500’e göre betonun karakteristik basınç dayanımı; çapı 150 mm, yüksekliği 300 mm olan standart deney silindirinin 28 gün sonraki basınç dayanımı olarak tanımlanmaktadır.
Basınç dayanımına göre beton sınıfları;
- C10
- C18
- C20
- C25
- C30
- C35
- C40
- C45
- C50
olarak gruplandırılmışlardır. Kullanılacak betonun mukavemetine göre sınıflandırma yapmak daha sağlıklı olmaktadır. Ülkemiz de bu uygulamayı gerçekleştirmektedir.
Betonarme Çeliği
Piyasada betonarme demiri olarak isimlendirilen gereç, aslında demir değil çeliktir. Betonarme yapılarda çeliğin görevi, her yönden gelebilecek çekme kuvvetlerine karşı koymaktadır. Betonarmede kullanılan bu çelik yapı, değişik çap ve şekillerde olurlar. Genel olarak yüzey şekillerine göre; düz, profilli ve nervürlü olarak üçe ayrılırlar.
Donatı çeliğinin amacı ve görevlerine kısaca değinecek olursak;
- Betonarme yapı elemanlarında çekmeye karşı mukavemeti zayıf olan betonun meydana gelebilecek çekme gerilmelerini donatı çeliği karşılamaktadır.
- Kesitlerde meydana gelen kayma gerilmelerinin beton tarafından karşılanmasının yetersiz olduğu durumlarda kesme kuvvetlerini etriyeler karşılar.
- Betonarme çeliği, aynı zamanda basınç gerilmesinin karşılanmasında da işe yararlar. Yetersiz kalan basınç bölgesinin güçlendirilmesine katkı sağlarlar.
- Betonda meydana gelebilecek çatlak genişliklerini azaltır. Rötre ve sünmeden dolayı meydana gelen etkilerin bir bölümünü karşılar.
