Üç fazlı transformatörler sargılarının bağlantı şekillerine göre üç başlıkta sınıflandırılır. Bunlar;
- Üçgen Bağlantı
- Yıldız Bağlantı
- Zikzak Bağlantı
Bu bağlantı şekillerinden yıldız ve üçgen bağlantı primer (birincil) ve sekonder (ikincil) sargılarda kullanılırken zikzak bağlantı ise sadece sekonder (ikincil) sargıda kullanılır.
İçerikteki Başlıklar
Üçgen Bağlantı
Üçgen bağlantı şeklinde transformatördeki her faz sargısının giriş ucu diğer bir sargının çıkış ucu ile birleştirilir. Üçgen bağlantı şekli Şekil 1 de görülmektedir.
Üçgen Bağlantının Özellikleri ve Formülü
- Her faza ait sargılar birbirleriyle kapalı bir devre oluştururlar.
- Üçgen bağlantı şeklinde nötr hattı yoktur.
- Bu bağlantı şekli hem primer (birincil) sargıda hem de sekonder (ikincil) sargıda kullanılabilir.
- Üçgen bağlantı şekli primer sargı tarafında kullanılırsa primer (birincil) sargılarının giriş uçlarına RST fazları bağlanırken, sekonder sargı tarafında kullanılırsa sekonder (ikincil) sargılarının çıkış uçlarına yük bağlanır.
- Her koldan geçen akım: If=Ih/√¯3
- Her koldaki gerilim: Uf=Uh
Yukarıdaki formüllerdeki ifadeleri açıklamak gerekirse;
- If: Faz akımını,
- Ih: Hat akımını,
- Uf: Faz gerilimini,
- Uh: Hat gerilimini ifade eder.
Üçgen bağlı transformatörler izole sistem olup üç faz dengeli yük çekilen sistemlerde tercih edilirler.
Yıldız Bağlantı
Yıldız bağlantı şekli her faz sargısının birer uçlarının birbirine bağlanması ile oluşturulur. Her sargının birleştiği bu bağlantı noktasına ise yıldız noktası veya nötr noktası denir. Yıldız bağlantı şekli Şekil 2 de görülmektedir.
Yıldız Bağlantının Özellikleri ve Formülü
- Yıldız bağlantı şekli hem primer (birincil) sargıda hem de sekonder (ikincil) sargıda kullanılabilir.
- Bu bağlantı şekli primer (birincil) sargı tarafında kullanılırsa primer sargının boşta kalan uçlarına RST fazları bağlanırken, sekonder tarafında kullanılırsa sekonder (ikincil) sargının boşta kalan uçlarına yük bağlanır.
- Her koldan geçen akım: If=Ih
- Her koldaki gerilim: Uf=Uh/√¯3
Zikzak Bağlantı
Zikzak bağlantı şeklinde her fazın bir sargısı, diğer fazlardan birinin başka bir sargısı ile seri bağlanarak oluşturulur. Zikzak bağlantı şekli şekil 3 te görülmektedir.
Şekil 3: Zikzak Bağlantı
Zikzak Bağlantının Özellikleri ve Formülü
- Zikzak bağlantı şeklinde har fazın sargısı iki parçadan oluşur.
- Bu bağlantı şekli sadece transformatörün sekonder (ikincil) sargısında kullanılır.
- Zikzak bağlantı için sekonderde aynı fazın eşit gerilimli iki sargısı bulunur böylelikle fazların dengeli bir şekilde yüklenmesi sağlanmış olur.
- Sekonder bağlantı tarafında iki sargı bulunmasından dolayı kullanılan iletken miktarı diğer bağlantı şekillerine göre fazladır.
Zikzak bağlantı şekli büyük güçlü transformatörlerde transformatör ebatını büyütmesi ve maliyetinin arttırması nedeniyle kullanılmaz. Daha çok küçük güçlü indirici dağıtım transformatörlerinde kullanılırlar.
Kaynak: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/G%C3%BC%C3%A7%20Transformat%C3%B6rleri.pdf
Bir yanlışı düzeltelim.
Baraj çıkışındaki jeneratörün kablolarını trafonun 1. bacağına üçgen bağlıyamazsınız.
Yıldız bağlamak zorundasınız.Nötr den ve 6 kablodan dolayı.
2. bacağının çıkışını üçgen bağlıyabilirsiniz.
Ki evlerimize bu bağlantıdan dolayı 3 faz geliyor.
İşte akımın yön değiştirmesi olayı 1. bacakla jeneratör arasında gerçekleşir.
2. bacağından sonra üçgen bağlantıdan ve 3 fazdan dolayı yön değişmesi olayı bitmiştir artık.Sadece şiddetin değişmesi vardır.
Peki neden ampermetrede akım bir sağa bir sola sapıyor.
Jeneratörde elektriğin bir N ve bir S ile üretilmesinden dolayı.
Elektrik geçmişini hatırlıyor.
Evimizdeki elektrik yön değiştirdiği için sapmıyor.
Yön değiştirme sadece jeneratör ile trafonun 1. bacağı arasında.
Maalesef koca koca profesörler bu yanlış bilgiyi kitaplara da yazıyorlar.
İsterseniz sorun barajda çalışan mühendislere.
Benim dediğimi diyecekler.Evlerimize gelen akımın yönü değişmiyor diyecekler.
Mailini acilen bekliyorum.