Güç Transformatörlerinde Sargıların Bağlantı Şekilleri

Üç fazlı transformatörler sargılarının bağlantı şekillerine göre üç başlıkta sınıflandırılır. Bunlar;

• Üçgen Bağlantı
• Yıldız Bağlantı
• Zikzak Bağlantı

Bu bağlantı şekillerinden  yıldız ve üçgen bağlantı primer (birincil) ve sekonder (ikincil) sargılarda kullanılırken zikzak bağlantı ise sadece sekonder (ikincil) sargıda kullanılır.

Üçgen Bağlantı

Üçgen bağlantı şeklinde transformatördeki her faz sargısının giriş ucu diğer bir sargının çıkış ucu ile birleştirilir. Üçgen bağlantı şekli Şekil 1 de görülmektedir.

Üçgen Bağlantının Özellikleri ve Formülü

• Her faza ait sargılar birbirleriyle kapalı bir devre oluştururlar.
• Üçgen bağlantı şeklinde nötr hattı yoktur.
• Bu bağlantı şekli hem primer (birincil) sargıda hem de sekonder (ikincil) sargıda kullanılabilir.
• Üçgen bağlantı şekli primer sargı tarafında kullanılırsa primer (birincil) sargılarının giriş uçlarına RST fazları bağlanırken, sekonder sargı tarafında kullanılırsa sekonder (ikincil) sargılarının çıkış uçlarına yük bağlanır.
• Her koldan geçen akım: If=Ih/√¯3
• Her koldaki gerilim: Uf=Uh

Yukarıdaki formüllerdeki ifadeleri açıklamak gerekirse;

• If: Faz akımını,
• Ih: Hat akımını,
• Uf: Faz gerilimini,
• Uh: Hat gerilimini ifade eder.

Üçgen bağlı transformatörler izole sistem olup üç faz dengeli yük çekilen sistemlerde tercih edilirler.

Yıldız Bağlantı

Yıldız bağlantı şekli her faz sargısının birer uçlarının birbirine bağlanması ile oluşturulur. Her sargının birleştiği bu bağlantı noktasına ise yıldız noktası veya nötr noktası denir. Yıldız bağlantı şekli Şekil 2 de görülmektedir.

Yıldız Bağlantının Özellikleri ve Formülü

• Yıldız bağlantı şekli hem primer (birincil) sargıda hem de sekonder (ikincil) sargıda kullanılabilir.
• Bu bağlantı şekli primer (birincil) sargı tarafında kullanılırsa primer sargının boşta kalan uçlarına RST fazları bağlanırken,  sekonder tarafında kullanılırsa sekonder (ikincil) sargının boşta kalan uçlarına yük bağlanır.
• Her koldan geçen akım: If=Ih
• Her koldaki gerilim: Uf=Uh/√¯3

Zikzak Bağlantı

Zikzak bağlantı şeklinde her fazın bir sargısı, diğer fazlardan birinin başka bir sargısı ile seri bağlanarak oluşturulur. Zikzak bağlantı  şekli şekil 3 te görülmektedir.

Şekil 3: Zikzak Bağlantı

Zikzak Bağlantının Özellikleri ve Formülü

• Zikzak bağlantı şeklinde har fazın sargısı iki parçadan oluşur.
• Bu bağlantı şekli sadece transformatörün sekonder (ikincil) sargısında kullanılır.
• Zikzak bağlantı için sekonderde aynı fazın eşit gerilimli iki sargısı bulunur böylelikle fazların dengeli bir şekilde yüklenmesi sağlanmış olur.
• Sekonder bağlantı tarafında iki sargı bulunmasından dolayı kullanılan iletken miktarı diğer bağlantı şekillerine göre fazladır.

Zikzak bağlantı şekli büyük güçlü transformatörlerde transformatör ebatını büyütmesi ve maliyetinin arttırması nedeniyle kullanılmaz. Daha çok küçük güçlü indirici dağıtım transformatörlerinde kullanılırlar.

Kaynak: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/G%C3%BC%C3%A7%20Transformat%C3%B6rleri.pdf