Bir endüktörün enerji depolama kapasitesine endüktans denir. Bu enerji manyetik alan içerisinde depolanır. Bu terim ilk olarak 1886 yılında keşfedilmiştir. Fizikçi Lenz bu alanda çalışmalar yürüttüğü için onun anısına endüktansta L kısaltması kullanılır. Ayrıca bobin akımı ve manyetik alanında çalışmaları bulununan bir fizikçi olan Joseph Henry nedeniyle, birim olarak Henry kullanılmaktadır.
Elektrik akımı ile bir manyetik alan yaratılır. Bunun bir sonucu olarak ise endüktans ortaya çıkar. Bir iletken madde içinden geçen akım, her zaman için manyetik alanın oluşması ile sonuçlanır. Ancak bu bir tel ise, telin düz olması ile sarılmış olması arasında fark vardır.
Yani telin sarım sayısı akım sonucunda oluşan manyetik alanın büyüklüğü ile doğru orantılıdır. Düz bir tele göre sarılmış bir telden daha fazla manyetik alan elde edilir. Pratikte bobin olarak da geçen endüktör, devre elemanıdır ve bir manyetik alanı depolama kapasitesine sahiptir. Endüktans ise, endüktörün enerjisini depolama yeteneği olarak ifade edilir.
Yazıdaki Başlıklar
Endüktans Nedir?
Bir devre elemanının enerji depolama yeteneği olarak açıklanabilir. Bu devre elemanları endüktör, yani bobin olarak adlandırılır. Bir endüktör, üzerinden geçmekte olan elektrik akımını manyetik alan olarak depolayabilir. Bu depolama özelliği sayesinde meydana gelen elektrik akımı durduğu anda aniden sıfıra düşme durumu söz konusu olmaz. Yani akımın durmasıyla birlikte geçiş sıfırlanmaz ve kısa bir süre de olsa devam eder. İndüktörün manyetik alan değeri, depolanan değer ile orantılıdır.
Bir endüktörden geçen akım, sabit akım ise oluşan elektromanyetik alan da sabit bir değerde olacaktır. Akımın sabit olması, elektromanyetik alanın dalgalanmalar göstermesi ile sonuçlanır. Kısacası endüktör bir devre elemanı iken, endüktans bir değerdir. Endüktans hesabı yaparken farklı değerlerin yerine konduğu bir formülden yararlanılır.
Endüktif Reaktans Formülü
Alternatif akım değişimine bobinin gösterdiği bir direnç vardır. Bu nedenle formülde buna dikkat edilmelidir. L kısaltması ile ifade edilen endüktans için sık kullanılan bir formül vardır. AC devrelerde hesaplama yapılırken farklı bir formülden yararlanıldığı ise unutulmamalıdır. Bu formül:
XL endüktif reaktans değerini ifade eder. “L” endüktansın kısaltmasıdır, “f” terimi ise frekans değerini ifade etmek amacıyla kullanılan bir kısaltmadır. Bobin uçlarına gelen tellerle böyle bir devre oluşturulabilir. AC bobin üzerinde bulunan devrede bu formülün kullanımı mümkündür.
Bobin Endüktans Hesabı
Bu formül bobin endüktansını hesaplamak için kullanılır.
- L = Bobin endüktansı
- μ = Manyetik geçirgenlik
- N = Sarım Sayısı
- A = Bobin kesit alanı
- L = Tel uzunluğunu ifade eder.
Formülden anlaşılacağı gibi manyetik geçirgenlik, sarım sayısı ve bobin kesit alanının artması endüktans değerini arttırırken, tel uzunluğunun artması azaltır. Formülde yerine konan değerler sayesinde kolay bir şekilde bobin uçlarındaki gerilim değeri hesaplanabilir.
Bobin Endüktansını Etkileyen Faktörler
Endüktans değerini değiştiren ve üzerinde etkili olan bazı faktörler vardır. Akım değişimi yanında bu faktörlerin de etkisi bulunur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Sarım sayısı
- Nüvenin cinsi
- İndüktör üzerindeki sarımlar arası boşluk
- Bobin çapın
- Sargının tipi
- Sargının kat sayısı
- Kullanılan tel kesiti ve bobinin şekli
