Enerji yönetiminin amacı, enerjinin daha etkin ve verimli kullanılması ile işletmenin kazancını arttırmaktır. Bunun için yapılması gereken ilk iş enerji tasarrufu ve verimlilik imkânlarının ortaya çıkarılması için bilgi toplama, ölçüm, izleme ve değerlendirme yapılmasıdır. Söz konusu imkânların takibi, değerlendirilmesi içinde bir takım enerji performans göstergelerine (EnPG) ihtiyaç duyulur.
Enerji performansı; enerji verimliliği, enerji kullanımı ve enerji tüketimi ile ilgili ölçülebilir sonuçlardır. Enerji performansının kuruluş tarafından tanımlanan nicel değeri veya ölçüsü ise performans göstergeleri olarak tanımlanır. EnPG ‘lere: birim zamandaki enerji tüketimi, birim üretim başına enerji tüketimi veya üretime has özellikler dikkate alınarak çok değişkenli farklı modeller örnek verilebili
Enerji Yoğunluğu
Enerji YoğunluğuEnerji tüketim değerleri ile enerji yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin tanımlanmasında kullanılan temel parametrelerdendir. Kişi başına tüketilen enerjinin yüksek olması ülkenin ekonomik kalkınmışlığını refah düzeyinin yüksek olduğunu, enerji yoğunluğunun düşüklüğü ise aynı miktar enerjiyle daha fazla iş ve katma değer oluşturulabildiğini gösterir. Birim mal veya hizmet üretimi başına tüketilen enerji anlamına gelen enerji yoğunluğu kavramı, dünya enerji literatürüne yerleşmiş bulunmaktadır. Mal üretiminde enerji yoğunluğu aşağıdaki gibi formüle edilir.
Enerji Yoğunluğu = İşletmenin Yıllık Enerji Tüketimi / Yıllık Mal Üretiminin Ekonomik Değeri
Ülkelerin enerji yoğunluğu, toplam enerji tüketimlerinin, yurt içi gayri safi milli hasılanın (GSYİH) tamamına bölünmesiyle bulunur. Enerji yoğunluğu, bir birim ekonomik değer üretebilmek için tüketilen enerji miktarıdır. Ülkemizde sanayi sektörü, diğer gelişmiş ülkelere göre bir birim ekonomik değer üretebilmek için ortalama üç kat daha fazla enerji tüketen bir yapıdadır. Bu oranın düşürülmesi, katma değeri yüksek ürünlerin üretilmesi yani enerji yoğunluğunun düşürülmesi ve enerjinin etkin, verimli kullanılması ile mümkündür.
Sanayide enerji yoğunluğunun yüksek olmasının anlamı, enerji yoğun olan sanayi sektörlerinden: demir- çelik, alüminyum, petrokimya, kâğıt, deri, tekstil gibi sektör gruplarının ülkemiz sanayinde ağırlıkta olmasına bağlanabilir. Son yapılan araştırmalara göre ülkemizin enerji yoğunluğu 0,38 ‘dir ve bu değer, OECD ülkelerinde ortalama 0,2 ve Japonya ‘da 0,1 ‘dir.
Spesifik (Özgül) Enerji Tüketimi
İşletmelerde üretimle ilişkilendirilmeyen enerji kullanım miktarını bilmek verimlilik, enerji etkin kullanımı ve işletmenin enerji tasarrufu ile ilgili durumunu belirlemek için yeterli veriler sunmaz. Özellikle aydan aya değişen üretim miktarları ile enerji tüketim verileri birlikte dikkate alınmalıdır. Bunun için her aya ait spesifik (özgül) enerji tüketimi hesaplanmalıdır. Enerji performansının değerlendirilmesi, beklenen enerji kullanımı ile gerçek enerji tüketim değerlerinin düzenli olarak karşılaştırılması ile yapılır. Bunu değerlendirmek için spesifik enerji tüketimi (SET) değerleri kullanılabilir. SET değerleri, özellikle çeşitli işletme koşullarının fabrika üretim performanslarına etkisini izleme açısından önemlidir.
Spesifik Enerji Tüketimi = Toplam Enerji Tüketimi / Toplam Üretim
Örnek: kcal/ton, kcal/m, kWh/ton
Tanım olarak Spesifik enerji tüketimi, bir birim ürün elde etmek için kullanılan enerji miktarıdır ve yukarıdaki gibi ifade edilir. Spesifik (özgül) enerji tüketiminin azaltılması, ürünün kalitesinden ödün vermeden aynı miktarda ürün elde etmek için daha az enerji kullanılacağı anlamını taşımaktadır.
