Yazıdaki Başlıklar
Betonun Çekme Dayanımı ve Deformasyon Özellikleri
Basınç dayanımına etki eden tüm parametreler, çekme dayanımına da etki etmektedir. Çekme deneylerinde kullanılan numunelerin herhangi bir noktasındaki yerel zayıflık, elemanın o kesitten kırılımına neden olur. Bu durumda kırılma yükü, normalden düşük kalır. Gerçek sonuca yaklaşmak için çok sayıda deney yapmak ve bunların istatiksel ortalamasını almak gerekir.
Betonarme hesaplarında kullanılacak çekme dayanımı, problemin özelliğine göre değişir. Örneğin, bir betonarme kirişin çatlama yükünün hesaplanmasında eğilme çekme dayanımını, eksenel çekme altındaki bir bağ kirişinin çatlama yükünün saptanmasında ise eksenel çekme dayanımı temel alınmalıdır. Burulma altında çekmeye dik yönde basınç olduğundan çekme dayanımının, bu gerilme durumunu daha iyi simgeleyen silindir yarma çekme dayanımına göre hesaplanması daha doğru olur.
Herhangi bir yönetmelikte deney türü belirtilmeden salt çekme dayanımından bahsediliyorsa, bunu eksenel çekme dayanımı olarak anlamak gerekir. Aşağıda bazı önemli yönetmeliklerde öngörülen çekme dayanımları verilmiştir. Denklemlerde çekme ve basınç dayanımları MPa olarak alınmalıdır.
Betonun Elastisite Modülü
Betonun basınç dayanımını ve gerilim/uzama ilişkisini etkileyen bütün değişkenler, elastisite modülünü de etkiler. Bu nedenle elastik ve doğrusal olmayan ve zamana bağlı deformasyon gösteren bir malzemenin elastisite modülünü doğru ve kesin olarak tanımlamak olanaksızdır. Hesap için önerilecek elastistite modülünü, bütün değişkenleri dikkate alarak tanımlamak da elbette pratik olmayacaktır.
Günümüzde baz alınan elastisite modülü, beton basınç dayanımının bir fonksiyonu olarak ifade edilmektedir. Bazılarında hafif beton da işin içine katıldığı için beton ağırlığı da dikkate alınmaktadır. Aşağıda Amerikan (ACI), Avrupa (Eurocode 2) ve Türk (TS500) yönetmeliklerinde elastisite modülünün hesabı için öngörülen bağıntılar verilmiştir. Bu bağıntılar, ani yükleme içindir ve zamandan bağımsızdır. Kalıcı yük durumunda hesapta kullanılacak elastisite modülü, 28 günlük değerin yarısına ve hatta üçte birine kadar inebilir.
Betonun Taşıma Gücü Momenti
Yönetmelikleri karşılaştırırken dengedeki kiriş kesitlerini ve düşük eksenel yük altındaki kolon kesitlerini ele almak, bu tür kesitlerde betonun değil de donatı davranışı baskın olduğu için yanıltıcı olabilir. Dolayısıyla donatının, beton dayanımının baskın olduğu yüksek eksenel yük düzeylerinin seçilmesi gerekmektedir.
