Yazıdaki Başlıklar
Brülör Nedir?
Brülör, yakıtın içerisinde bulunan bileşenler ile belirli bir miktarda oksijenin tepkimesi sonucunda ısıyı ortaya çıkaran parçadır. Brülör ve yanma birbiri ile bağlantılı olmaktadır. Kısaca brülör ısıyı ortaya çıkaran parçadır.
Brülör de kimyasal enerjiyi ısı enerjisine dönüştürmeyi sağlamaktadır. Aynı zamanda kontrollü yanma ve serbest yanma arasında bulunan en temel ürün brülör olmaktadır. Yakıtın kimyasal bileşenleri belirli bir oranda oksijen ile karıştırılır. Bu oranı brülör ayarlamaktadır. Yakıtın içeriğinde bulunan hidrojen, karbon ve sülfür gibi kimyasal bileşenler oksijen ile tepkimeye girerek yanma işlemini gerçekleştirirler. Tepkime sonucunda su buharı ve hidrokarbonlar ortaya çıkmaktadır. Sıvı nitelikteki yakıtların yanması sonucunda büyük oranda radyasyon ortaya çıkabilmektedir. Gaz yakıtlarının yanması kömür veya sıvı yakıtların yanmasına oranla daha fazla su buharı çıkarmaktadır. Bunun sebebi ise gaz yakıtlarında bulunan hidrojen miktarıdır.
Brülör Ne İşe Yarar?
Brülörün çalışma amacı gaz, sıvı ya da kömür yakıtlarının hava yani oksijen ile belirli bir oranda karıştırılarak güvenli bir şekilde alevin oluşmasını sağlamaktadır. Kısacası yakıtın ısıya dönüştürülmesini sağlamaktadır. Mekanik tesisatlarda sıklıkla kullanılır. Kızgın yağ, sıcak su, kızgın su, buhar, ram kurutucu ve fırın gibi kazanlarda brülör yakıtın yanmasını sağlayarak ısı enerji kaynağına dönüştürülmesini sağlamaktadır. Yağın kızgın yağa, fırındaki ürünlerin pişirilmesine, ram kumaş kurutma makinalarına ve suyun buhara dönüşmesini sağlamaktadır. Brülörün tüm çeşitleri verimli bir şekilde yanmayı sağlamaktadır. Aynı zamanda tüm brülörler düşük yakıt ile öne çıkmaktadırlar.
Brülör Parçaları Nelerdir?
Tüm parçaların brülörün amacını yerine getirmesi için önemi büyüktür. Brülör parçaları;
- Brülör gövdesi
- Servo motor
- Elektrik motoru
- Kumanda panosu
- Vantilatör ve hava ayar klepesi
- Prosestat
- Yakıt yağı pompası
- Beyin
- Yakıt yağ ısıtıcıları
- Brülör memesi
- Ateşleme trafosu
- Ateşleme elektrotları
- Fotosel
- Türbülatördür.
Brülör Seçimi Nasıl Yapılır?
Brülör çeşitlerinden birini seçerken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır.
Kazan Tipinin Seçilmesi
Brülör seçerken kazan tipi, çalışma şekli yani tek ya da çift kademe çalışması, kazan kapasitesi, yakıt cinsi, kazan cinsi, kazan ısı kaybı ve kazan karşı basıncı gibi unsurlar göz önüne alınarak bir brülör seçimi yapılmalıdır. Bu unsurlara dikkat edilmeden alınan brülörler beklenilen çalışmayı göstermeyebilmektedir. Hem uzun vadeli brülör kullanımı için hem de iyi bir ısı enerji kaynağı elde etmek için brülör seçerken mutlaka bu unsurlara dikkat edilmelidir.
Brülörün Fiyatı
Bir brülör satın alırken ödenen bedel brülörün bir yılda tüketmiş olduğu yakıt bedelinin ortalama %5’i kadar olmaktadır. Bu nedenle brülör alırken kazan ile uyumuna, emniyetine, anma verimine, servis kolaylığına, bakımına ve işletme verimi gibi unsurlara da dikkat edilmesi gerekmektedir. Brülörün gerekli olan yakıt miktar değeri ile katalogda belirtilen brülörün çalışma aralığı arasında kalması gerekmektedir. Satın alırken bu detay incelenmelidir. Aynı zamanda yakıt basıncı meme seçimi ile de ilişkilidir. Brülörden çıkıp yanma odasına gidecek yakıt miktarı, memenin seçim eğrisinde, meme kapasitesi ve yakıtın basıncına bağlı olarak verilmektedir.
Brülör Çeşitleri
Brülörler farklı kriterler doğrultusunda sınıflandırılmıştır. Brülör çeşitleri 3 ana sınıfa ayrılmaktadır. Bunlar;
Çalışma Prensibine Göre Brülör Çeşitleri
- Atmosferik brülör
- Üflemeli brülör
Kullanılan Yakıtın Cinsine Göre Brülör Çeşitleri
- Katı yakıt (Kabuk, Kömür, Odun Taşı)
- Sıvı yakıt (Fuel Oil, Gazyağı, Motorin)
- Gaz yakıt (Biogaz, LPG, LNG)
Yakıtın Atomizasyonuna Göre Brülör Çeşitleri
- Püskürtmeli (Yüksek Basınçlı) Brülör
- Rotatif (Alçak Basınçlı) Brülör
- Hava ve Buhar parçalamalı Brülör
Tüm bu brülör çeşitleri sınıfına göre farklı alanlarda kullanılmaktadır. Brülör çeşitleri kullanılacak alana göre değişkenlik göstermektedir. Örneğin katı yakıtlı olan brülör çeşitleri diğerlerine oranla daha büyük yerlerde kullanılmak için elverişlidir. Konut veya sitelerin merkezi ısıtma sisteminde ve sanayide yüksek ısı üretimi yapılan yerlerde sıklıkla tercih edilmektedir. Katı yakıtlı brülörler yakıt olarak prinar, toz kömür ve diğer farklı katı yakıtları kullanmaktadırlar.
Sıvı yakıt brülörler kendi içerisinde dönel brülör, buharlaşmalı brülör ve pompalı brülör olarak 3 alt gruba ayrılmaktadır. Kaloriferlerin kazanlarında genellikle pompalı ya da dönel brülörler kullanılmaktadır. Pompalı brülörlerde 400 kg kapasitesine kadar monoblok yapılmaktadır. Pompalı brülörlerde kontrol elemanları, pompa, fan, filtre ve ısıtıcı brülörün üzerinde yer almaktadır. Dönel brülörler genelde büyük işletmeler tarafından kullanılmaktadır.
Gaz yakıtlı brülörler ise katı ve sıvı yakıtlı brülörlere göre daha kolay yakılmaktadır. Kolay yakılmasından dolayı en basit brülör yapısına sahiptir. Gaz brülörleri de kendi içerisinde üflemeli ve üflemesiz olarak iki gruba ayrılmaktadırlar.
Brülör Çalışma Prensibi
Brülör çalışma prensibi modeli ve çeşidine göre değişkenlik göstermektedir. Fakat brülörlerin genelde çift kademeli ya da oransal şekilde çalışmaları gerekmektedir. Tek kademeli çalışma prensibine sahip brülörler genelde küçük hacimli kazanlarda kullanılmaktadır. Çalışma prensibine göre atmosferik ve üflemeli brülörler olarak ikiye ayrılmaktadır.
Atmosferik gaz brülörleri doğalgazın genişlemesi esnasında enjeksiyon prensini ile çevresinde emmiş olduğu primer (birincil) hava ile karışarak olan ısının açık bulunan yakıcı altından emdiği sekonder (ikincil) hava ile yanarak çalışmaktadır. Atmosferik gaz brülörün çalışma prensibi bu şekilde gerçekleşmektedir.
Üflemeli brülörlerde ise basınçlı olan doğalgaz birden fazla sayıdaki nozullardan içinde bulunduğu hava akımına yüksek bir hızda püskürtülmesi ile çalışmaktadır. Bir fan aracılığı ile hava cebri olarak temin edilmektedir. Yüksek bir hızda gaz ve hava birbiri ile karışarak türbülatör kısmında dönme hareketi ile yanma odasına gönderilmektedir ve yanma bu türbülatörün önünde ve yanma hücresinin içinde oluşmaktadır. Türbülatörün görevi alevin geri tepmesini engellemek ve yanma stabilesini sağlamaktır. Fan hem yanma hücresine karşı basıncı yener hem de yakma havasını elde eder. Bu nedenlerden dolayı üflemeli brülörler her pozisyona göre ısı üreticisine montesi yapılabilir ve birçok çeşitte ısı üreticilerinde kullanılmaktadır.
Brülör Arızaları Nelerdir?
Brülörlerde birçok nedenden dolayı ara ara arızalar oluşabilmektedir. Bu arızaların çözümü kimi zaman çok basit olabiliyorken kimi zaman çok zorlayıcı olabilmektedir. Brülör arızaları nelerdir?
Brülörün çalışmaması ile ilgili arızalar
- Elektrik yok: Sigortaları, elektrik bağlantılarını ve termostatların kontrol edilmesi gereklidir.
- Brülör rölesi arızası: Rölenin değiştirilmesi gerekmektedir.
- Gaz yok: Gaz vanalarının hepsinin açık konumda olup olmadığının kontrolü yapılması gerekmektedir.
- Brülör motorunun çalışmaması: Motor arızalıdır. Ayrıca ısı koruma kilidi olabilir.
Brülör motorunun çalışmadığı ama ön süpürme devresinden sonra ateşleme oluyor ise
- Kötü topraklama: Topraklanmanın iyileştirilmesi gerekmektedir.
- Elektrot uçlarında elektrik arkının olmamasında: Temasın kontrol edilmesi gerekmektedir.
- Nötr ve fazın yer değiştirmiş olması durumunda: Elektrik şemasına bakılarak iyileştirilme yapılmalıdır.
- Ateşleme elektrotları birbiriyle ya da toprakla teması durumunda: Ayarlama yapılması gerekmektedir.
- Elektrot porselenlerin kırık olmasında: Elektrotların değiştirilmesi gerekmektedir.
Ön süpürme esnasında brülörün kilitlenmesi durumunda
- Gaz basıncı çok düşük uyarısı: İlk olarak basınç arttırılır. Gerektiği durumlarda gaz yetkilerine ulaşılmalıdır.
- Başlangıç yükünün doğru bir şekilde ayarlanmamasında: Gazın çoğaltılması ya da azaltılması gerekmektedir. Hava miktarı azaltılır.
- Hava prosestatatı yanlış ayarlandığında ya da arızalı olduğunda: Ayarlar kontrol edilir ve tekrar baştan ayarlamalar yapılır.
Çalışma sırasındaki dalgalanmalarda
- Doğru olmayan baca: Baca boyutlarının ilk olarak kontrol edilmesi gerekmektedir. Daha sonra gerekli işlemler yapılmalıdır.
- Brülörün kirli olması durumunda: Brülörün temizlenmesi gereklidir.
- Brülörün doğru ayarlanmadığında: Tekrar doğru bir şekilde ayarının yapılması gerekmektedir.
Brülörün arızaya geçmesi halinde
- Fotosel hücresinin yanlış pozisyonda olması: Fotosel konumunun düzeltilmesi gerekmektedir.
- İyonlama akımının düşük olmasında: Kontrol edilmelidir ve iyonlama akımının 8 – 20 uA (mikroamper) arasında olması gerekmektedir.
- Voltaj düşmesinde: Ortalama akım %15’in altına düşmemelidir. Gerektiği durumlarda elektrik yetkililerine ulaşılması gerekmektedir.
Kötü yanma
- Hava eksiğinde: Hava klepesinin daha az hava verecek şekilde ayarlanması gerekmektedir. Baca gazı kapağının değiştirilmesi gerekmektedir.
- Gaz memesindeki deliklerin tıkanmasında: Temizlenmesi gerekmektedir.
- Baca gazı ısısının çok yüksek olmasında: Kazan fazla yüklenmiştir. Gaz miktarının azaltılması gerekmektedir.
- Alevi düzgün yanmamasında: Brülör kafasının kontrolünün yapılması ve daha sonra tekrar ayarlanması gerekmektedir.
